Omurga Xəstəlikləri

Türkiyədə Omurga Xəstəliklərinin Əməliyyatları: Spinal Disk Xəstəliyi (Herniya), Spinal Stenoz, Spinal Stenoz, Hadisəvi Bel Ağrısı

Bel olağanüstü bir strukturdur, vertebralardan oluşan bir sütun ki bu sadece bedenlerimizi desteklemekle kalmaz, aynı zamanda omuriliğimizi koruyan ve barındıran bir yapıdır. Ancak, insan vücudunun her kısmında olduğu gibi, çeşitli rahatsızlıklara ve hastalıklara açıktır. Bu sayfada, bel fıtığı veya omurga daralması, bel kayması ve Akut Bel Ağrısı (Akut Bel ağrısı) gibi en yaygın omurga rahatsızlıklarını inceleyeceğiz.

Bel fıtığı veya bel kayması, dünya genelinde milyonlarca kişiyi etkileyen yaygın bir ailendir. Bu durum, kişinin hareketliliği ve genel yaşam kalitesini sınırlayabilecek şekilde yetersiz ağrı ve rahatsızlığa neden olabilir. Bu kapsamlı kılavuzda, bel fıtığını ayrıntılı olarak inceleyeceğiz, nedenleri, belirtileri, tanısı ve bu durumu yönetmek ve rahatlatmak için mevcut çeşitli tedavi seçeneklerini kapsar.

Bel Fıtığı Nedir?

Bel fıtığı, özellikle bel fıtığı, intervertebral disklerin yumuşak iç çekirdeği (nucleus pulposus) sert dış tabakanın (annulus fibrosus) yırtılmasından veya kırılmasından geçtiğinde ortaya çıkar. Bu disk materyalinin dışarı doğru çıkması, yanındaki omurilik sinirlerine veya omuriliğe baskı yapabilir, çeşitli belirtilere ve rahatsız edici durumlara neden olabilir.

Bel Fıtığının Nedenleri

Birkaç faktör bel fıtığına katkıda bulunabilir. En yaygın nedenler şunlardır:

• Yaşla İlgili Dejenerasyon: Yaşlandıkça, intervertebral diskler doğal olarak su içeriğini ve esnekliğini kaybeder, bu da onları artan yırtılmalara ve fıtıklara açar.
• Travma veya Yaralanma: Ani ve güçlü hareketler veya kazalar disk fıtığına yol açabilir.
• Kötü Duruş: Uzun süreler boyunca yanlış duruş sürdürmek beli zorlayabilir ve disk sorunları riskini artırabilir.
• Genetik: Bazı kişiler disk problemlerine genetik yatkınlığa sahiptir.
• Meslek: Ağır kaldırma, tekrarlayan eğilme veya uzun süreli oturma içeren belirli meslekler bel fıtığı riskini artırabilir.

Bel Fıtığı Belirtileri

Bel fıtığı belirtileri, fıtık diskın konumu ve ciddiyetine bağlı olarak geniş bir yelpazede değişebilir. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Ağrı: Bu genellikle en belirgin belirtidir ve hafiften dayanılmaz ağrıya kadar değişebilir. Ağrı, omurganın etkilendiği alana bağlı olarak kollar veya bacaklara yayılabilir.
• Uyuşma ve Karıncalanma: Disk fıtığı olan birçok kişi etkilenen uzuvda uyuşma veya karıncalanma hisseder.
• Kas Zayıflığı: Etkilenen sinir tarafından beslenen kaslarda ağırlık da yaygındır.
• Yürüme Güçlüğü: Şiddetli durumlarda bir kişi yürümede veya dengede tutmada zorluk çekebilir.
• Bağırsak veya Mesane Kontrolünün Kaybı: Bu, acil tıbbi müdahale gerektiren nadir ancak ciddi bir belirtidir.

Diaqnoz

Spinal disc xəstəliyinin diaqnozu adətən tibbi tarixi qiymətləndirmə, fiziki muayinə və diaqnostik şəkiləşdirmə kombinasiyasını əhatə edir. Ümumi diaqnostik testlər aşağıdakılardan ibarətdir:

• Rentgen şüaları: Rentgen şüaları vertebra dəyişikliklərini, məsələn, süngüləri açıqlaya bilər, lakin diskin fırlanmasını birbaşa göstərə bilməz.
• MRT (Maqnit Rezonans Təsviri): MRT təsvirləri spinalın ətraflı şəkillərini təqdim edir, bu da həkimlərə disk herniyalarını tanımaq və sinir sıxılmasını qiymətləndirmək imkanı yaradır.
• KT (Kompüterli Tomoqrafiya) Skanı: KT skanları kemik strukturlarını görsətmək və ağır disk herniyalarını aşkar etmək üçün istifadə oluna bilər.

Müalicə Seçimləri

Spinal disc xəstəliyinə görə müalicə xəstəliyin ciddiliyinə və yaşanan simptomlara asılıdır. Ümumi müalicə seçimləri aşağıdakılardan ibarətdir:

• Konservativ İdarə: Bu, istirahət, fiziki terapiya, ağrı dərmanlarından ibarətdir və beləliklə spinaləsiyaya zərbəni azaltmaq üçün həyat tərzində dəyişikliklər edir.
• Epidural Steroid İnjeeksiyaları: Bu injeeksiyalar yandırıcılığı azaldaraq və ağrını aradan qaldıra biləcək müvəqqəti rahatlama təmin edir.
• Kiropraktik Baxım: Kiropraktorların spinal tənzimlənmələri ağrını azaldaraq və hərəkət qabiliyyətini artıra bilər.
• Əməliyyat: Diskektomiya və ya spinal birləşmə kimi əməliyyat müdaxilələri ciddi hallarda və ya konservativ müalicələr uğursuz alınanda nəzərdə tutulur.

Profilaktik Tədbirlər

Spinal disklərin xəstəliyi üçün bir neçə risk faktoru, məsələn, yaş və genetika, nəzarət edilə bilməz, lakin insanlar riski azaltmaq üçün addımlar ata bilərlər:

• Düzgün Posturanı Qoruyun: Xüsusilə oturmaq və ya ağır obyektləri qaldırma zamanı yaxşı posturanı tətbiq edin.
• Aktiv Qalın: Kərpinin gücünü artırmaq və spinalı dəstəkləmək üçün daimi idmanla məşğul olun.
• Ergonomik Alətlərdən İstifadə Edin: İşiniz uzun müddət oturma və ya qaldırma ilə əlaqədarsa, zərbəni azaltmaq üçün ergonomik avadanlıqlardan istifadə edin.
• Əmin Şəkildə Qaldırın: Obyektləri qaldırarkən, zədələnmədən qaçmaq üçün düzgün qaldırma texnikalarını istifadə edin.
• Çəkiyi İdarə Edin: Sağlam çəki spinalınıza yükü azaldaraq.

Nəticə

Spinal disk xəstəliyi, xüsusən disk herniyası, bir insanın həyatında vacib təsirə malik geniş yayılan bir vəziyyətdir. Səbəbləri, simptomları və müalicə seçimlərini başa düşmək belə bir vəziyyəti effektiv idarə etmək üçün kritikdir. Eğer spinal disk xəstəliyiniz olduğundan şübhələnirsinizsə və ya simptomlar yaşayırsınızsa, tibbi qiymətləndirmə və müalicəni dərhal axtarmaq əsaslıdır. Düzgün yanaşmayla, bir çox insanlar bu vəziyyətlə əlaqəli ağrı və rahatsızlıqtan azad olub, hərəkət qabiliyyətlərini və ümumi sağlamlıqlarını yenidən qazana bilərlər.

Spinal stenoz bir çox insanı təsir edən, lakin çox vaxt yanlış başa düşülən bir vəziyyətdir. Bu problem, əsasən yaşlı insanları etiraf edir və ağrı, uyuşma və hərəkət imkanlarının azalmasına səbəb ola bilər. Bu dərin baxışda spinal stenozun detallarını, səbəblərini, simptomlarını, diaqnozunu və bu problemin idarə edilməsi və azaldılması üçün mövcud olan müalicə seçimlərini araşdıracağıq.

Spinal Stenoz Nədir?

Spinal stenoz, spinal kanalın daralmasi ilə xarakterizə edilən bir vəziyyətdir, bu da spinal oynağın və sinir köklərinin sıxılmasına səbəb olur. Bu daralma spinal oynağın fərqli bölgələrində baş vermək olur və iki əsas növə ayrıla bilər:

• Servikal Stenoz: Bu növ boyn bölgəsini təsir edə bilir və boyn ağrısı, qollar və əllərdə uyuşma və zəifliyə səbəb ola bilər.
• Lombar Stenoz: Lombar stenoz belin aşağı hissəsində baş verir və bacaqlarda və popada ağrı, uyuşma və zəaf yarada bilər.

Spinal Stenozun Səbəbləri

Bir neçə amillər spinal stenozun yaranmasına səbəb ola bilər. Ən çox rast gəlinən səbəblər aşağıdakılardır:

• Yaşla bağlı dəyişikliklər: Təbii yaşlanma prosesi çox vaxt spinal strukturların, o cümlədən disk və faset məfəsalərin, dərəcəsizliyinə səbəb olur. Bu strukturların pozulmuş olması onları spinal kanala yaxınlaşdıra bilər, bu da stenozun yaranmasına gətirib çıxara bilər.
• Heriniyal Disklər: İntervertebral diskin gel kimi maddəsi öz yerindən çıxmış ola bilər, bu da spinal kanalın daralmasına gətirib çıxara bilər.
• Osteoartrit: Osteoartrit sümük kemiyi (osteofitlər) yaranmağa səbəb olur ki, spinal kanala daxil olur.
• Qalınlaşmış Bağlar: Omurga dəstəkləyən bağlar zamanla qalınlaşa bilər və stenozun yaranmasına təsir edə bilər.
• Spinal Yaralanmalar: Spinal tərəfə zərbə və ya yaralanmalar omurga strukturlarının yer dəyişməsinə və nəticədə stenozun yaranmasına gətirib çıxara bilər.
• Konjenital Faktorlar: Hər hansı bir halda, şəxslər daha dar spinal kanalla doğula bilərlər, bu da onları stenoz riskinə açıq qoyar.

Spinal Stenozun Simptomları

Spinal stenozun simptomları problemin yerinə və ciddiliyinə görə dəyişə bilər. Ən çox rast gəlinən simptomlar aşağıdakılardır:

• Ağrı: Etkilənən spinal bölgədə xronik ağrı, qollar və ya bacaqlara yayıla bilər.
• Uyuşma və Qıcıqlanma: Bir çox spinal stenozlu insanlarda uyuşma və ya qıcıqlanma hissi olur.
• Əzələ Zəifliyi: Etkilənən sinirlər tərəfindən xidmət görən əzələlərdə zəiflik baş verə bilər.
• Yürüməkdə Çətinlik: Ağır vəziyyətlərdə bəziləri yürüməkdə və ya balansı qorumaqda çətinlik çəkə bilərler.
• Boşaltım və ya Sidik Kontrolunun İtirilməsi: Ancaq nadir hallarda, bu simptom dərhal tibbi kömək tələb edir.

Diaqnoz qoyulması

Spinal stenozun diaqnozu əsasən tibbi tarixi qiymətləndirmə, fiziki müayinə və diaqnostik imicinə əsaslanır. Ən ümumi diaqnostik testlər:

• Rentgen: Röntgen şüaları vertebra dəyişikliklərini, məsələn, sümük çıxıntıları və spinal kanalın daralmasını aşkar edə bilər.
• MRI (Manyetik Rezonans İmıcısi): MRI-imicilər spinanın ətraflı şəkillərini təqdim edir, bu da tibbi xidmət təmin edənlərin stenozu müəyyən etmələrinə və ciddiliyini qiymətləndirmələrinə imkan verir.
• KT (Kompüter Tomoqrafiya) Skanı: KT skanları ola bilər ki, sümüklər strukturunu təsvir etmək və ciddi stenozu müəyyən etmək üçün istifadə edilir.

Müalicə Variantları

Spinal stenozun müalicəsi xəstəliyin ciddiliyinə və yaşanan simptomlara asılıdır. Ən ümumi müalicə variantları:

• Konservativ İdarəetmə: Bu, istirahət, fizioterapiya, ağrı dərmanları və spinalın yükünü azaltmaq üçün həyat tərzinin dəyişdirilməsini əhatə edir.
• Epidural Steroid Injeksiyaları: Bu injeksiyalar inflamasiyanı azaltmaqla və ağrını hafiflətməklə müvəqqəti rahatlama verə bilər.
• Kiropraktika Baxımı: Kiropraktiklərin spinal tənzimləməsi ağrını yaxşılaşdıra və hərəkatlılığı artıra bilər.
• Əməliyyat: Laminektomiya və ya spinal füziya kimi hərbi müdaxilələr ciddi hallarda və ya konservativ müalicələr uğursuz olduqda nəzərdən keçirilir.

Sonuç

Spinal stenoz bir şəxsin həyatına ciddi təsir edə bilən bir xəstəlikdir, lakin düzgün anlama və idarəetmə ilə şəxslər bu xəstəliklə bağlı ağrı və rahatsızlıqdan rahatlıq tapa bilərlər. Spinal stenozunuz olduğundan şüphələnirsinizsə və ya belirti yaşayırsınızsa, tibbi qiymətləndirmə və müalicəni tezliklə axtarmaq vacibdir. Xəstəliyi tez müalicə etmək və fərdi müalicə planına riayət etməklə, şəxslər hərəkatlılıqlarını və ümumi sağlamlıqlarını bərpa edə bilərlər, bu da daha yaxşı bir həyat keyfiyyətinə səbəb olur.

Belin nədir?

Belin dəyişməsi, həmçinin omurga səhvləşməsi və ya vertebral subluksasiya olaraq da bilinən, spinal sütunun bir və ya daha çox vertebrasının abnormal mövqeyini və ya hərəkətini nəzərdə tutur. Bu səhvləşmə spinal sütunun hər hansı bir bölgəsində baş verə bilər, bir çox sağlamlıq problemlərinin yaranmasına səbəb olur. Belin dəyişməsi çeşitli faktorlardan, yəni zədə, pis duruş, yaşa bağlı dəyişikliklər və ya altında qalan tibbi problemlərdən nəticə ala bilər.

Belin Dəyişməsinin Səbəbləri

Belin dəyişməsinin səbəblərini anlamaq, vəziyyətin effektiv həllini tapmaq üçün vacibdir. Belin dəyişməsinə təkan verən ən məşhur faktorlar:

• Pis Duruş: Oturarkən, dayanarkən, ya da yatarkən davamlı pis duruş qəbul etmək belin səhvləşməsinə tədricən səbəb olur.
• Zədələr: Fəlakətli hadisələr, kimi qəza və ya düşmələr, belin aniden dəyişməsinə səbəb olur.
• Əzələ Dəngəsizlikləri: Zəif və ya dəngəsiz omurga ətrafındakı əzələlər vertebralara dəngəsiz güclər tətbiq edə bilər, bu da səhvləşməyə gətirib çıxarır.
• Deqenerativ Dəyişikliklər: Şəxslər yaşlandıqca, omurga disk incəlmə və facet məfəsi deqenerasiyası daxil olmaqla deqenerativ dəyişikliklərə uğraya bilər, bu da səhvləşməyə təkan verə bilər.
• Yaşam Tarzı Faktorları: Firavan yaşam tarzları, həddindən artıq oturma və yanlış qaldırma texnikaları hamısı belin dəyişməsinə təkan verə bilər.
• Konqenial Faktorlar: Bəzi şəxslər doğuşdan belin dəyişməsinə müvafiq gələn struktural anormallığa malik ola bilərlər.

Belin Dəyişməsinin Simptomları

Belin dəyişməsi dərsizlik və səhvləşmənin mövqeyinə və ağırlığına görə geniş bir simptomlar diapazonu ilə ortaya çıxa bilər. Məşhur simptomlar aşağıdadır:

• Arxa Ağrısı: Belin təsirlənmiş hissəsində davamlı və ya aralıqlı ağrı.
• Boyun Ağrısı: Boyun bölgəsində ağrı və ya rahatsızlıq, əsasən servikal omurganın səhv yerləşməsi ilə əlaqədardır.
• Məhdud Hərəkət Aralığı: Başın, boynun, və ya belin hərəkət etdirə bilməmək və ya çevirə bilməmək.
• Əzələ Gərginliyi: Səhv yerləşmiş sahə ətrafında gərgin və ya düğümlü əzələlər.
• Baş Ağrıları: Təkrarlanan baş ağrıları, əsasən servikal omurganın səhvləşməsinden nəticə alır.
• Uyuşma və ya Qırmızılıq: Spinal səhvləşmə sinir kökünü sıxdıqda, əzələlərdə uyuşma və ya qırmızılaşma duyulması olabilir.
• Pis Duruş: Belin dəyişməsi pis duruşa təkan verə bilər, vəziyyəti vaxtla pisləşdirir.

Diaqnoz

Ədəbi çevrinin diaqnozu adətən tibb təminatçısının əsaslı qiymətləndirməsini daxil edir, bu da aşağıdakıları ola bilər:

• Fiziki Muayinə: Təminatçı duruşu, hərəkət dairəsini qiymətləndirir və ədəbi çevrilmələri müəyyən etmək üçün omurganı hiss edir.
• Rentgen: Rentgen təsviri omurganın dəqiq mövqeyini və çevrilmə ciddiliyini aşkar edə bilər.
• MRI (Maqnitik Rezonans İmaging): MRI skanları yumşaq doku həqiqətlərini təmin edə bilər və hər hansı bir sinir sıxmanısını müəyyən etməyə kömək edə bilər.
• CT (Hesablanmış Tomoqrafiya) Skanı: CT skanları omurganın kəsişmə görüntülərini təqdim edir, ədəbi çevrilmələrin diaqnozunda kömək edir.

Müalicə Seçimləri

Omurganı çevirməyə ümumiyyətlə konservativ müalicələrin və həyat tərzi dəyişikliklərinin birləşməsi tələb olunur. Ümumi müalicə seçimləri aşağıdakılardır:

• χiropraktika Qulluq: χiropraktorlar omurganı düzəltməkdə ixtisaslaşmışdır və vertebraşın düzəlməsinə kömək edə bilər.
• Fizioterapiya: Fizioterapevtlər duruşu təkmilləşdirmək, əzələləri gücləndirmək və ağrını azaltmaq üçün məşqlər və gerilmələr təqdim edə bilər.
• Ağrı Dərmanları: Bazar üzərindəki və ya reseptə əsasən ağrı kəsici dərmanlar müvəqqəti rahatlıq təmin edə bilər.
• Duruşun Düzgünləşdirilməsi: Gündəlik fəaliyyətlərdə yaxşı duruş və ergonomikanın amil olunması, əlavə çevrilmələri qarşısını ala bilər.
• Masaj Terapiyası: Masaj gərgin əzələləri yatışdıra və ədəbin çevrilməsi ilə əlaqədar ağrını azaldara bilər.
• Əməliyyat Müdaxiləsi: Ağır hallarda, sinir sıxılmasının nevroloji problemlərə səbəb olması halında əməliyyat müdaxiləsi lazım ola bilər.

Nəticə

Omurganın çevrilməsi, baxmayaraq ki, çox yayılmışdır, gözlərilə qorunmamalıdır, çünki bu, sağlamlıq problemlərinin geniş diapazonuna səbəb ola bilər və birinin həyat keyfiyyətini azaldar. Səbəbləri anlamaq, simptomları tanımaq və uyğun müalicə və təhlükəsizliyi təmin edən tədbirləri axtarmaq omurga sağlamlığını saxlamaqda əsas addımlardır. Kiropraktik baxım, fizioterapiya və həyat tərzi ayarlamaları vasitəsilə, omurganın çevrilməsinin üzə çıxmaq daha rahat, hərəkət etmə və ümumi rifahı təmin edə bilər.

Akut Bel Ağrısı Nədir?

Akut bel ağrısı, birdən bərəkdən başlaması və qısa müddətli olması ilə xarakterizə olunur. Kronik bel ağrısından fərqli olaraq, bu cərəyan bir neçə günlük və ya bir neçə həftəlik olur. Bu halə çox ağır olabilir və bir insanın hərəkət imkanlarını və gündəlik fəaliyyətlərini əhəmiyyətli dərəcədə məhdudlaşdırabilir.

Akut Bel Ağrısının Yaygın Səbəbləri

Akut bel ağrısının əsas səbəblərini anlamaq təsirli idarə etmək üçün önəmlidir. Yaygın səbəblər:

• Əzilmə: Aşırı hərəkətlər, ağır şeylər qaldırmaq və ya birdən bərəkən hərəkətlər belin əzilmişliklərini və bağlarını zədələyə bilər.
• Lombar Disk Herniası: Spinal diskin yumşaq daxili hissəsi daha sərt dış qatını dırdırıb kəsərsə, bu yaxınlıqdakı sinirləri təsir edə bilir və şiddətli ağrıya səbəb ola bilir.
• Lombar Spinal Stenosis: Bu haldə, omuriliq kanalının daralması ola bilər, bu da omuriliq şüuruna və sinirlərə təzyiq göstərə bilər və ağrıya səbəb olur.
• Sakroiliak Əyriyi Xeyli Funksiya : Sakroiliak ( omurganın əsasında olan üçgen formada olan xəstəlik ) və leğen kemiği arasındakı əyriyi xeyli funksiya bel ağrısına səbəb ola bilər.
• Sciatica: Belin aşağı hissəsindən ayaqlara doğru gedən siyatik sinirin təsiri və ya sıxışması belin aşağı hissəsində və bacaklarda ağırlığa səbəb ola bilər.
• Facet Məfəş Ağrısı: Omurganın facet məfəşlərinin işlənməsi və ya zədələnməsi lokalizə olunmuş ağrıya səbəb ola bilər.

Akut Bel Ağrısının Simptomları

Akut bel ağrısının simptomları şiddet ve sunum açısından farklılık gösterebilir, ancak genellikle aşağıdakileri içerir:

• Yerel Ağrı: Ağrı genellikle belde yoğunlaşır ve donuk bir ağrı veya keskin, batan bir his gibi hissedebilir.
• Kısıtlı Hareket Kabiliyeti: Ağrı, eğilme, dönme veya uzun süre ayakta durmayı zorlaştırabilir.
• Kas Spazmı: Belin alt kısmındaki kaslar gerilebilir, spazma ve artan rahatsızlığa neden olabilir.
• Yayılan Ağrı: Bazı durumlarda, ağrı popoya veya bacaklara yayılabilir ve etkilenen sinirlerin yolunu takip edebilir.
• Uyuşma ve Karıncalanma: Akut bel ağrısı olan kişiler belin alt kısmında veya bacaklarda uyuşma veya karıncalanma hissi yaşayabilirler.

Tedavi Seçenekleri

Akut bel ağrısının tedavisi, ağrıyı hafifletmeyi, işlevi iyileştirmeyi ve nüksü önlemeyi amaçlar. Yaygın tedavi seçenekleri arasında:

• Dinlenme: Kısa süreli dinlenme, iltihaplanmayı azaltmaya ve rahatlama sağlamaya yardımcı olabilir.
• Fizik Tedavi: Hedeflenen egzersizler ve germe hareketleri, bel kaslarını güçlendirebilir ve hareket kabiliyetini iyileştirebilir.
• Ağrı İlaçları: Reçetesiz ya da reçeteli ilaçlar ağrı ve iltihaplanmayı yönetmek için önerilebilir.
• Sıcak ve Soğuk Tedavi: Etkilenen bölgeye sıcak veya soğuk paketler uygulamak rahatlama sağlayabilir.
• Chiropractic Bakım: Bir chiropractor tarafından yapılan omurga ayarlamaları ve manipülasyonları, omurgayı tekrar hizalayabilir.
• Epidural Steroid Enjeksiyonları: Şiddetli durumlarda, enjeksiyonlar iltihaplanmayı azaltmak ve ağrıyı hafifletmek için kullanılabilir.
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: İyi bir duruş benimsemek, sağlıklı bir ağırlığı korumak ve düzenli egzersiz yapmak, bel ağrısı ataklarını önleyebilir.